00:36 - 07.11.2025
Giữa miền đất Lệ Thủy hiền hòa, bên dòng Kiến Giang uốn lượn, Chùa Hoằng Phúc đứng sừng sững như một chứng nhân của hơn bảy thế kỷ lịch sử. Ngôi cổ tự này không chỉ là nơi lưu dấu hành trình hoằng pháp của Phật hoàng Trần Nhân Tông, mà còn là biểu tượng cho sức sống bền bỉ của văn hóa, tín ngưỡng và lòng yêu nước của người dân Quảng Bình cũ (nay thuộc tỉnh Quảng Trị).
Chùa Hoằng Phúc có tiền thân là am Tri Kiến, được dựng từ trước năm 1301. Theo sử sách, năm ấy Phật hoàng Trần Nhân Tông trong chuyến vân du phương Nam đã dừng chân tại đây, truyền pháp và giảng đạo cho dân chúng. Từ đó, nơi này trở thành một trung tâm Phật giáo quan trọng của vùng Thuận Trạch (thuộc xã Mỹ Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình cũ, nay thuộc xã Lệ Thủy, tỉnh Quảng Trị).
Trải qua nhiều triều đại, chùa mang nhiều tên gọi khác nhau: chùa Kính Thiên, chùa Trạm, chùa Quan – những cái tên thân thuộc gắn liền với đời sống người dân địa phương. Dù bị tàn phá bởi thời gian và chiến tranh, chùa vẫn tồn tại, như một dòng chảy liên tục trong tâm thức người Quảng Bình suốt hơn 700 năm.
Chùa Hoằng Phúc không chỉ là di tích tôn giáo mà còn là chứng nhân lịch sử được nhiều sách cổ ghi lại. Các thư tịch như Ô Châu cận lục của Dương Văn An, Phủ biên tạp lục của Lê Quý Đôn, Đại Nam nhất thống chí, Đồng Khánh dư địa chí, hay Quảng Bình thắng tích lục đều nhắc đến ngôi chùa này như một danh lam cổ tự nổi tiếng bậc nhất xứ Đàng Trong.
Năm 1609, chúa Nguyễn Hoàng cho dựng lại chùa trên nền cũ, lấy tên là Kính Thiên Tự.
Năm 1716, chúa Nguyễn Phúc Chu cho tu sửa, ban tặng hai bức hoành phi “Kính Thiên tự” và “Vô song phúc địa” (nghĩa là “đất phúc khôn sánh”), cùng năm đôi liễn quý treo trong chùa.
Năm 1821, vua Minh Mạng ghé thăm, đổi tên chùa thành Hoằng Phúc Tự, rồi ban bạc để trùng tu vào các năm 1823 và 1826.
Năm 1842, vua Thiệu Trị cùng Tùng Thiện Quận vương lại thăm chùa, ban thêm 300 lạng bạc để tu sửa và để lại thơ vịnh cảnh, được khắc trên biển đồng treo trong chánh điện.
Những dấu tích ấy chứng minh chùa Hoằng Phúc từng là trung tâm văn hóa – Phật giáo lớn của vùng Thuận Hóa, được triều đình đặc biệt coi trọng.
Bước sang thế kỷ XIX, chiến tranh loạn lạc và biến cố lịch sử khiến chùa nhiều lần hư hại. Đặc biệt, sau phong trào Cần Vương, chùa gần như bị phá hủy. Mãi đến năm 1918, một vị Thượng thư Bộ Lễ trí sự đã phát tâm trùng tu, xây lại cổng tam quan, bình phong và hai dịch môn tả – hữu. Ngày nay, khách hành hương vẫn có thể thấy cổng “Tả Quảng Độ Môn” bị rễ cây cổ thụ bao phủ – minh chứng cho thời gian và lòng kiên định của người dân trong việc giữ gìn di tích.
Không chỉ là chốn tu hành, chùa Hoằng Phúc còn là căn cứ cách mạng trong những năm tiền khởi nghĩa. Với vị trí kín đáo, rừng cây bao quanh, nơi đây từng là điểm liên lạc, cất giấu vũ khí và họp bàn khởi nghĩa của các chiến sĩ cách mạng xã Mỹ Thổ – Trung Lực. Nhiều nhân vật lịch sử như Bùi Trung Lập, Trần Chi Hiền, Võ Chí Vệ từng hoạt động tại đây, tổ chức các hội ái hữu, hội gặt, hội rừng, truyền bá chữ Quốc ngữ và khơi dậy tinh thần yêu nước.
Trong Cách mạng tháng Tám năm 1945, chùa Hoằng Phúc là nơi diễn ra các cuộc họp chuẩn bị khởi nghĩa giành chính quyền. Đến thời kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, nơi đây tiếp tục trở thành hậu cứ quan trọng, nơi tập kết vũ khí, huấn luyện dân quân, chăm sóc thương binh và che chở cán bộ.
Bom đạn chiến tranh tàn khốc khiến chùa sụp đổ hoàn toàn vào năm 1967. Nhưng ngọn lửa niềm tin vẫn không tắt. Năm 1977, người dân Mỹ Thủy đã dựng lại một ngôi nhà nhỏ để thờ Phật. Đến năm 1985, bão lớn lại cuốn trôi tất cả. Tuy nhiên, ý chí giữ gìn ngôi chùa vẫn được gìn giữ trong từng thế hệ.
Sau nhiều thập kỷ, giấc mơ khôi phục ngôi cổ tự cuối cùng đã thành hiện thực. Ngày 1/6/2010, Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Bình (cũ) ban hành quyết định xếp hạng chùa Hoằng Phúc là di tích lịch sử cấp tỉnh.
Tháng 11/2014, công trình phục dựng chùa được khởi công bằng nguồn vốn xã hội hóa, trong đó Ngân hàng BIDV là đơn vị tài trợ chính. Toàn bộ kiến trúc được khôi phục theo phong cách chùa cổ thời Trần:
Tam quan ngoại – Tam quan nội nối tiếp nhau.
Tháp Phật, chánh điện, nhà tổ, hành lang tả hữu bố trí cân đối.
Cây cối, hồ nước và am hóa vàng được bài trí hài hòa trong khuôn viên gần 10.000 m².
Đến 9/12/2015, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chính thức công nhận là di tích lịch sử cấp Quốc gia.
Tháng 1/2016, chùa được khánh hạ long trọng, cung nghinh xá lợi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni từ Myanmar về an vị. Từ đó, nơi đây trở thành điểm hành hương linh thiêng nhất miền Trung.
Dù bị tàn phá nhiều lần, chùa Hoằng Phúc vẫn lưu giữ được 07 pho tượng cổ quý hiếm:
05 tượng đồng gồm Phật Thích Ca, Bồ Tát Địa Tạng, Ngọc Hoàng, Nam Tào, Bắc Đẩu.
02 tượng gỗ là Hộ Pháp và Giảm Trai Sứ Giả.
Đặc biệt, đại hồng chung đúc năm Minh Mạng thứ 20 (1839) vẫn còn nguyên vẹn, khắc dòng chữ “Hoằng Phúc linh chung” – biểu tượng cho tiếng vọng ngàn năm.
Ngày nay, chùa không chỉ là nơi thờ tự Đức Phật mà còn là không gian văn hóa – tâm linh, nơi tổ chức các lớp tu tập, thiền định, lễ cầu an, thả hoa đăng. Hàng năm, lễ hội chùa Hoằng Phúc diễn ra vào tháng Giêng âm lịch, thu hút hàng nghìn Phật tử và du khách khắp nơi. Không khí trang nghiêm, hòa hợp giữa đạo và đời khiến ai đến cũng cảm nhận được sự an yên.
Chùa Hoằng Phúc là biểu tượng cho sức sống của văn hóa Việt, minh chứng cho tinh thần kiên định và lòng mộ đạo của người dân Quảng Bình cũ (nay thuộc Quảng Trị). Từ am Tri Kiến xưa đến ngôi chùa tráng lệ hôm nay, mọi biến động thời gian chỉ làm sáng rõ thêm giá trị của di tích này.
Là chứng tích lịch sử Phật giáo Việt Nam suốt bảy thế kỷ.
Là điểm giao hòa giữa tôn giáo và cách mạng, nơi đạo lý và tinh thần yêu nước cùng tỏa sáng.
Là nơi gìn giữ ký ức, giáo dục thế hệ trẻ về lòng tự hào dân tộc, đạo đức và niềm tin.
Đến chùa Hoằng Phúc hôm nay, bạn sẽ thấy một không gian yên bình, phủ bóng cây cổ thụ, tiếng chuông ngân vang giữa miền quê Lệ Thủy. Hãy dành ít nhất 2 tiếng để vãn cảnh, dâng hương và chiêm bái.
Thời điểm lý tưởng: sáng sớm hoặc chiều muộn, khi nắng dịu và gió sông mát rượi.
Trang phục: kín đáo, lịch sự.
Phí tham quan: miễn phí, nhưng bạn có thể gửi chút tịnh tài để góp phần bảo tồn di tích.
Sau khi thăm chùa, bạn có thể kết hợp khám phá Hang Chà Lòi, leo núi Thần Đinh, sông Kiến Giang hay thưởng thức ẩm thực Lệ Thủy – những trải nghiệm đặc trưng của vùng đất Quảng Trị.
Để có được trải nghiệm tốt nhất, hãy để Netin Travel đồng hành cùng chuyến đi của bạn. Netin Travel là đơn vị du lịch uy tín tại Quảng Trị. Đến với Netin Travel, bạn sẽ được tư vấn lịch trình phù hợp, tổ chức tour chuyên nghiệp, uy tín và có hướng dẫn viên đồng hành thuyết minh suốt tuyến.
Trải qua hơn 700 năm, Chùa Hoằng Phúc vẫn đứng vững như một biểu tượng của niềm tin, của sự kiên cường và lòng nhân hậu. Mỗi viên gạch, mỗi tiếng chuông nơi đây đều mang hơi thở của lịch sử, của con người Quảng Bình luôn biết giữ gìn quá khứ và hướng tới tương lai.
Khi có dịp về với Quảng Trị, bạn hãy ghé thăm chùa Hoằng Phúc – để nghe tiếng chuông vọng giữa trời, để lòng lắng lại, và để cảm nhận rằng giữa nhịp sống hối hả, vẫn có những nơi khiến ta tìm lại bình yên trong chính mình.
Chia sẻ bài viết:
08:33 - 14.05.2023
11:12 - 05.08.2023
04:19 - 18.07.2023
05:35 - 12.01.2021
